कोणता दोष बद्धकोष्ठता ठरतो?

आपल्याला असे वाटू शकते की स्टूल पास करण्यास सक्षम न होणे आत दबाव वाढविणे आश्चर्यकारकपणे निराश होऊ शकते. जर ते पुरेसे वाईट नसते तर बद्धकोष्ठता सहसा पोटदुखी, गॅस आणि सूज येणे यासारख्या लक्षणांमुळे होतो. ही सर्व लक्षणे कंटाळवाणे व त्रासदायक असू शकतात, परंतु ती धमकी देत ​​नाहीत. दुर्दैवाने, जेव्हा बद्धकोष्ठतेचा योग्यप्रकारे सामना केला जात नाही, तर गुदद्वारासंबंधीचा त्रास आणि मूळव्याध यासारख्या गंभीर गुंतागुंत निर्माण करण्यासाठी, समस्या खूपच तीव्र किंवा वारंवार होऊ शकते. 

तर, तुम्ही बद्धकोष्ठतेवर योग्य उपचार कसे करता? ओटीसी रेचक हा सर्वोत्तम उपाय वाटू शकतो, परंतु नियमितपणे वापरल्यास गंभीर दुष्परिणामांसह ते द्रुत निराकरण आहे. बद्धकोष्ठतेच्या कोणत्याही शाश्वत उपायासाठी आहारातील बदल आणि समस्येच्या मुळाशी जाणाऱ्या नैसर्गिक उपचारांची आवश्यकता असते. आयुर्वेदाचे प्राचीन ज्ञान आपल्याला दोषांच्या परस्परसंवादाद्वारे या मूळ कारणांबद्दल अधिक अंतर्दृष्टी देते.

बद्धकोष्ठता मध्ये दोषांची भूमिका

आपण बद्धकोष्ठतेची कारणे एकाच डोशाकडे कमी करण्याचा विचार करीत असल्यास, आपला सर्वात मोठा अंदाज वात दोष आहे. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, वात अडथळा बद्धकोष्ठतेस जबाबदार असतो कारण यामुळे शरीरात कोरडेपणा वाढतो. यात कचरा किंवा मलमापक द्रव वाळविणे समाविष्ट आहे, ज्यामुळे आतड्यांसंबंधी आणि वसाहतीच्या संक्रमणाची वेळ वाढते. यामुळे मल कठोर होण्यासदेखील कारणीभूत ठरू शकते, ज्यामुळे समस्या त्रासदायक होऊ शकते आणि गुंतागुंत होण्याचा उच्च धोका देखील असू शकतो. तथापि, डोशाची भूमिका यापेक्षा थोडीशी क्लिष्ट आहे पिट्टा आणि कफ डोशा यात देखील भूमिका असू शकतात. आम्ही त्या नंतर पोहोचू. 

दोषाचे असंतुलन कशामुळे निर्माण होते

वात दोशाचा त्रास काही आहार आणि जीवनशैली कारणाशिवाय उद्भवत नाही. आहारातील घटक हे मुख्य गुन्हेगार आहेत, त्यात वाग्भट्ट आणि कश्यप मुडगा (हिरवी हरभरा), चाणका (बेंगल हरभरा), आणि अधकी (तूर डाळ) यासारख्या डाळी व शेंगदाण्यांचा जास्त प्रमाणात सेवन करतात. हे मुख्यतः त्यांच्या पाण्यातील शोषक स्वभावामुळे आहे, ज्याचा विश्वास आहे की कोरडेपणाचा प्रभाव आहे. यामुळे मोठ्या आतड्यात आणि गुदाशय कालव्यात अपनावाय किंवा वात विचलन होऊ शकते. या प्रदेशाला पाकशहाय म्हणून वर्णन केलेल्या वट्याचे स्थान मानले जाते. जेव्हा हे होते तेव्हा ते ओलावाच्या उती काढून टाकून आणि मल च्या हालचालीवर प्रतिबंध घालून adडोव्हाहा स्रोतास किंवा लैंगिकदृष्ट्या कार्यशील मुलूखात अडथळा आणू शकतो. 

वात अडथळा हे स्टूलचे विलंब आणि उशीरा होण्याचे मुख्य कारण असल्याने, ही समस्या संबंधित मुख्य डोश आहे. तथापि, इतर दोशाचीही भूमिका निभावणे शक्य आहे कारण कोणत्याही दोषात अडथळा आणल्यामुळे इतर दोषही विस्कळीत होऊ शकतात. पिट्टा डोशाची विघटन काही प्रकारच्या बद्धकोष्ठतेमध्ये संभाव्य भूमिका साकारण्यासाठी ओळखला जातो. वात अडथळ्यामुळे होणारे कठिण कचरा अडथळा आणि साचण्यामुळे पित्ताचा त्रास वाढू शकतो, ज्यामुळे ही समस्या आणखीनच वाढेल. वात एकत्रित वाढलेला पिट्टा कोरडे परिणाम आणि बद्धकोष्ठतेची तीव्रता वाढवते. काही प्रकरणांमध्ये पिट्ट्याचा त्रास होण्यामुळे वात डिसऑर्डर होऊ शकतो, परंतु पिट्ठा डोशाच्या वर्चस्व असलेल्या व्यक्तींमध्ये हे संभव आहे.

कफ डोशाचा त्रास देखील बद्धकोष्ठतेवर प्रभाव टाकू शकतो आणि कारणीभूत ठरू शकतो, परंतु हे कमी सामान्य आहे. काही व्यक्तींमध्ये, कफा तयार होणे आणि जमा करणे आपणावायच्या खाली जाणार्‍या प्रवाहास अडथळा आणू शकते, ज्यामुळे आतड्यांमधील विलंब आणि विमा आणि विषाच्या पातळीत वाढ होण्यास विलंब होतो. 

बद्धकोष्ठतेसाठी टिकाऊ इलाज

जेव्हा बद्धकोष्ठता हा प्राथमिक विकार असतो आणि इतर परिस्थितींचे लक्षण नसतो, तेव्हा आयुर्वेदातील मुख्य दृष्टीकोन म्हणजे नैसर्गिक दोष संतुलन पुनर्संचयित करणे. आहार आणि जीवनशैलीचा अवलंब करून वात वाढवणे टाळून हे सर्वोत्तम साध्य केले जाते. याचा अर्थ असा की तुम्ही फळ किंवा भाज्यांचे सॅलड आणि हिरव्या स्मूदीसारखे कच्चे पदार्थ खाणे टाळावे. थंड सूप, आईस्क्रीम यांसारखे थंड पदार्थ आणि मटार, मसूर आणि सोयाबीन सारखे कोरडे पदार्थ देखील मर्यादित असावेत. कसून आणि वैयक्तिकृत आहाराच्या शिफारशींसाठी कुशल आयुर्वेद चिकित्सकाचा सल्ला घेणे उचित आहे. औषधी वनस्पती, मसाले आणि इतर नैसर्गिक घटक देखील घरगुती उपचारांमध्ये किंवा म्हणून वापरले जाऊ शकतात बद्धकोष्ठता साठी आयुर्वेदिक औषधे. 

कोणत्याही शोधत असताना आंबटपणासाठी आयुर्वेदिक औषध आणि बद्धकोष्ठता गुग्गुळु, सुंठ किंवा आले, सोनमुखी, हरिताकी आणि नागकेसर सारखे घटक असलेल्या उत्पादनांचा शोध घेण्याचा सल्ला दिला जातो. या सर्व औषधी पाचनशक्ती मजबूत करण्यासाठी, निरोगी आतड्यांसंबंधी हालचालींना आधार देतात. विशेषत: आतड्यांसंबंधी पेरिस्टॅलिटिक हालचाली करण्यास, संक्रमणाची वेळ सुधारण्यासाठी सोनमोखी प्रभावी आहे. तूप, फ्लेक्ससीड, एका जातीची बडीशेप आणि कोमट पाण्यात भिजवलेल्या अंजीर सारख्या घरगुती उपचारांचा वापर करण्यास देखील मदत होईल. आपण वापरत असताना लक्षात ठेवा तीव्र बद्धकोष्ठतेसाठी घरगुती उपचार किंवा आयुर्वेदिक औषध, आपल्याला या औषधी वनस्पती आणि औषधे दीर्घ कालावधीसाठी सातत्याने वापरण्याची आवश्यकता आहे. तीव्र बद्धकोष्ठतेच्या घटनांवर उपचार करण्याव्यतिरिक्त, तीव्र कब्ज होण्याचा धोका कमी करण्यासाठी ते नियमितपणे पचन आणि आतड्यांच्या हालचाली नियमित करण्यास मदत करतात.

आहारातील बदलांसह आणि बद्धकोष्ठतेसाठी औषधी वनस्पती आणि आयुर्वेदिक औषधाच्या वापराव्यतिरिक्त, हे देखील महत्वाचे आहे की आपण आपल्या जीवनशैलीमध्ये शाश्वत समाधानासाठी आणि दोषांचे संतुलन राखण्यासाठी इतर बदल देखील केले पाहिजेत. यामध्ये जेवण, झोप आणि आतड्यांसंबंधी नियमित वेळ असलेल्या शिस्तबद्ध दैनंदिन पालनाचा समावेश आहे. अनियमित नियमानुसार बद्धकोष्ठतेच्या जोखमीत लक्षणीय वाढ होते. त्याचप्रमाणे, आपल्या शरीराच्या गरजेनुसार आत्मसात करणे महत्वाचे आहे आणि मल कधीही पास करण्याची इच्छाशक्ती आपण दडपू नये किंवा उशीर करू नये. जर आपण वारंवार बद्धकोष्ठतेचा सामना केला तर उपवास टाळणे आणि मनापासून खाण्याचा प्रयत्न करणे देखील सूचविले जाते. शारिरीक क्रियाकलाप ही जीवनशैलीचा आणखी एक पैलू आहे ज्याकडे वारंवार दुर्लक्ष केले जाते, परंतु आसीन जीवनशैलीमुळे बद्धकोष्ठता वाढते हे दर्शविण्यासाठी पुष्कळ पुरावे आहेत. योग हा बद्धकोष्ठतेसाठीचा व्यायामाचा सर्वात प्रभावी प्रकार आहे कारण काही आसन अपचन दूर करण्यासाठी आणि आतड्यांसंबंधी हालचाल करण्यास प्रोत्साहित करतात. 

या सर्व शिफारसींचे पालन करूनही तुम्हाला बद्धकोष्ठतापासून आराम न मिळाल्यास लवकरात लवकर डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. या हस्तक्षेपांद्वारे निराकरण न होणारी बद्धकोष्ठता अंतर्निहित अव्यवस्थाशी जोडली जाऊ शकते, कारण जेव्हा वात विकारांमुळे बद्धकोष्ठता ही प्राथमिक स्थिती असते तेव्हा हे उपचार प्रभावी असतात. 

संदर्भ:

• चेंग, मिशेल वगैरे. "तीव्र बद्धकोष्ठता आणि त्यातील गुंतागुंत: अन्यथा सामान्य समस्येसाठी एक स्वारस्यपूर्ण शोध." जागतिक बालरोग आरोग्य खंड 3 2333794X16648843. 12 मे. 2016, डोई: 10.1177 / 2333794X16648843
• सारुप, प्रेरणा वगैरे. "फार्माकोलॉजी अँड फायटोकेमिस्ट्री ऑफ ओलिओ-गम रेझिन ऑफ कमिफोरा वाइट्टी (गुग्गुलु)." वैज्ञानिक खंड एक्सएनयूएमएक्स (एक्सएनयूएमएक्स): एक्सएनयूएमएक्स. doi: 2015 / 2015 / 138039
• जिरंकलगीकर, योगेश एम वगैरे. “हरिटाकी [टर्मिनलिया चेबुला रेट्झ] च्या दोन डोस प्रकारांच्या आतड्यांसंबंधी संक्रमण वेळेचे तुलनात्मक मूल्यांकन.” आयु खंड एक्सएनयूएमएक्स (एक्सएनयूएमएक्स): एक्सएनयूएमएक्स-एक्सएनयूएमएक्स. doi: 33,3 / 2012-447
• बॅग, अन्वेस एट अल. “टर्मिनलिया चेबुला रेट्जचा विकास. (Combretaceae) क्लिनिकल रिसर्चमध्ये. ” उष्णकटिबंधीय बायोमेडिसिनचे एशियन पॅसिफिक जर्नल vol. 3,3 (2013): 244-52. doi:10.1016/S2221-1691(13)60059-3
• हनीफ पल्ला, अंबर आणि अन्वरुल-हसन गिलानी. "बद्धकोष्ठता आणि अतिसारात फ्लॅक्ससीडची दुहेरी प्रभावीता: संभाव्य यंत्रणा." इथनोफार्माकोलॉजीचे जर्नल खंड 169 (2015): 60-8. doi: 10.1016 / j.jep.2015.03.064
• हुआंग, रोंग वगैरे. "हाँगकाँगमधील किशोरवयीन मुलांमध्ये शारीरिक क्रियाकलाप आणि बद्धकोष्ठता." प्लस वन खंड एक्सएनयूएमएक्स ईएक्सएनयूएमएक्स. एक्सएनयूएमएक्स फेब्रुवारी. एक्सएनयूएमएक्स, डोई: एक्सएनयूएमएक्स / जर्नल.पोन.एक्सएनयूएमएक्स