मधुमेह इन्शूलिनच्या कमतरतेमुळे रक्तामध्ये व लघवीमध्ये साखर आढळणे साठी आयुर्वेदिक उपचार

मधुमेह इन्शूलिनच्या कमतरतेमुळे रक्तामध्ये व लघवीमध्ये साखर आढळणे कदाचित मधुमेहाच्या विशिष्ट प्रकारासारखे वाटेल, परंतु तसे झाले नाही. खरं तर, हे मधुमेहाच्या रूपात वर्णन करणार्‍या चयापचयाशी विकारांसाठी वैद्यकीय संज्ञा आहे, त्यात टाइप -1 आणि टाइप -2 मधुमेह आहे. टाइप -१ मधुमेहामध्ये स्वादुपिंड पुरेसे प्रमाणात इन्सुलिन तयार करण्यास असमर्थ असतात; टाइप -२ डायबिटीजमध्ये शरीर इन्सुलिनला योग्यप्रकारे प्रतिसाद देत नाही. ग्लुकोज मेटाबोलिझमसाठी इन्सुलिन मुख्य संप्रेरक जबाबदार असल्याने, दोन्ही प्रकारच्या मधुमेहामुळे रक्तातील साखरेच्या पातळीत धोकादायक वाढ होते. मधुमेह इन्शूलिनच्या कमतरतेमुळे रक्तामध्ये व लघवीमध्ये साखर आढळणे रक्तातील साखरेच्या पातळीच्या पातळीची ही स्थिती होय. 

टाइप-2 मधुमेह हे विकसित जगामध्ये मृत्यूचे चौथे प्रमुख कारण आहे आणि अंदाजे 70 दशलक्ष भारतीयांना देखील प्रभावित करते. मधुमेह त्याच्या दीर्घकालीन स्वरूपामुळे आणि आयुष्यभर काळजी घेण्याची गरज असल्यामुळे जीवनाच्या गुणवत्तेवर खूप मोठा परिणाम होतो. यामुळे मधुमेहाच्या व्यवस्थापनासाठी नैसर्गिक हस्तक्षेप खूप महत्त्वाचा बनतो, मग तो प्रकार कोणताही असो. सुदैवाने, आहार आणि जीवनशैलीतील हस्तक्षेप उपचार परिणामांमध्ये मोठ्या प्रमाणात सुधारणा करतात आणि नैतिकतेचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी करतात असे दिसून आले आहे. हजारो वर्षांपासून जमा झालेल्या ज्ञानाच्या संपत्तीमुळे आयुर्वेदकडे भरपूर ऑफर आहे. येथे काही मुख्य आहेत रक्तातील साखर नियंत्रणासाठी आयुर्वेदिक उपचार.

रक्तातील साखर नियंत्रित करण्यासाठी आयुर्वेदिक उपचार

1. पंचकर्म

पंचकर्म हा एकच उपचार नाही, तर नावाप्रमाणेच पाच उपचारांचे मिश्रण आहे. हे आयुर्वेदचे औषधातील सर्वात मोलाचे योगदान आहे कारण संशोधनाने मधुमेहासह जीवनशैलीच्या विविध परिस्थितींच्या व्यवस्थापनात मदत करण्यासाठी उपचारात्मक सराव वाढत्या प्रमाणात दर्शविला आहे. 

पंचकर्म तथ्ये:

• अगदी सरळ शब्दांत सांगायचे तर, पंचकर्म हा एक डीटॉक्सिफिकेशन आणि शुद्धिकरण उपचार प्रोटोकॉल आहे ज्यामध्ये यासारखे उपचार समाविष्ट आहेत वामन (इमेटिक थेरपी), विरचना (शुद्धिकरण थेरपी), बस्ती (एनीमा), रक्तामोक्षन (रक्त शुध्दीकरण), आणि नास्या (अनुनासिक मार्गाद्वारे साफ करणारे थेरपी).
• आयुर्वेदिक साहित्यात, मधुमेह शरीरात अमा किंवा विषाच्या वाढीस आणि कफ डोशाच्या विटंबनाशी संबंधित आहे. क्लिनिकल सेटिंगमध्ये, आयुर्वेदिक चिकित्सक डोशाची शिल्लक पुनर्संचयित करण्यासाठी आणि अमाच्या निर्मूलनासाठी पंचकर्म वापरू शकतात.
• पंचकर्मच्या कार्यक्षमतेचा अभ्यास करणारे अभ्यास असूनही, थेरपी कशी मदत करते हे संशोधकांना निश्चितपणे कळू शकलेले नाही, परंतु त्यांच्या अभ्यासानुसार मधुमेहासाठी पंचकर्माच्या फायद्यांची पुष्टी केली गेली आहे. 

डाएट थेरपी

निरोगी पचन आणि पोषण हे आयुर्वेदात चांगल्या आरोग्याचे आधारस्तंभ मानले जातात. खरं तर, प्रत्येक रोगाचा शोध आहार, पचन आणि पौष्टिक असंतुलनामुळे होऊ शकतो. म्हणूनच मधुमेहावरील कोणत्याही आयुर्वेदिक उपचार योजनेत तुमचा आहार केंद्रस्थानी असतो. 

आयुर्वेदिक मधुमेह आहाराची तथ्ये:

• साखर हा मुख्य धोका असू शकतो, परंतु याचा अर्थ असा नाही की गोड पदार्थ हाच धोका आहे. आयुर्वेदिक तज्ञांनी संपूर्ण पदार्थांचे महत्त्व सांगून मोठ्या प्रमाणात प्रक्रिया केलेले आणि परिष्कृत पदार्थांच्या वापराविरूद्ध चेतावणी दिली. याला पुराव्यांद्वारे भक्कम पाठिंबा आहे. कमी ग्लाइसेमिक खाद्यपदार्थांवर देखील लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे.
• मधुमेहाशी लढण्यासाठी कार्ब प्रतिबंध हा एक लोकप्रिय दृष्टीकोन असू शकतो, परंतु आयुर्वेदमध्ये याला आदर्श मानले जात नाही. काही अत्यंत पौष्टिक पदार्थांमध्ये कर्बोदकांचे प्रमाण जास्त असते आणि कर्बोदकांची गुणवत्ता महत्त्वाची असते. फळे, भाज्या, कडधान्ये आणि संपूर्ण धान्य यातील कॉम्प्लेक्स कर्बोदके आरोग्यदायी मानली जातात, तर पेस्ट्री, बिस्किटे आणि इतर इन्स्टंट फूड्स हे अस्वास्थ्यकर असतात.
• संपूर्ण आहार आहारास देखील निरोगी मानले जाते कारण अशा पदार्थांमधून उच्च फायबर सेवन केल्याने तृप्ति वाढू शकते आणि रक्तातील साखरेची पातळी नियमित करा, जास्त खाणे आणि लठ्ठपणाचा धोका कमी करणे. 

जीवनशैलीतील बदल

आयुर्वेदने दीर्घकाळ आरोग्यासाठी आवश्यक जीवनशैलीत संतुलन आणि सुसंवाद याच्या महत्त्वावर जोर दिला आहे. याचा अर्थ विश्रांती, विश्रांती, झोप, तसेच इष्टतम शारीरिक क्रियाकलाप आणि कामासाठी पुरेसा वेळ. दुर्दैवाने, अलीकडच्या दशकांपर्यंत या शहाणपणाकडे मोठ्या प्रमाणात दुर्लक्ष केले गेले.

मधुमेह गोष्टींसाठी जीवनशैली:

• अभ्यासातून असे आढळले आहे की व्यायाम किंवा शारीरिक क्रियाकलापच मदत करू शकत नाहीत वजन व्यवस्थापन, परंतु इन्सुलिन संवेदनशीलता देखील सुधारू शकते. सौम्य ते मध्यम तीव्रतेचा क्रियाकलाप मधुमेहासाठी उपयुक्त आहे, चालणे, दुचाकी चालविणे आणि योगासाठी काही सर्वोत्तम पर्याय आहेत. 
• योग म्हणजे व्यायामाचा एक उत्तम प्रकार आणि जीवनशैलीचा एक महत्त्वाचा सराव आहे कारण त्यात आसनांचा समावेश आहे ज्यामध्ये विशेषत: मधुमेहाचे लक्ष्य केले जाऊ शकते. यात आता ध्यानधारणा पद्धतींचा देखील समावेश आहे जो आता तणाव कमी करण्याच्या प्रभावी तंत्र म्हणून स्थापित केल्या आहेत. यामुळे अधिक उपयुक्त होते कारण कोर्टीसोलची उच्च पातळी मधुमेह बिघडू शकते.
• काही नैदानिक ​​अभ्यासावरून असेही सिद्ध होते की सुधारित सायकोनेरो-एंडोक्राइन आणि रोगप्रतिकार कार्ये केल्यामुळे योग आणि ध्यान मधुमेहासाठी फायदेशीर ठरू शकतो.

आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती आणि औषध

आयुर्वेदिक औषधी वनस्पतींचे मूल्य एक म्हणून जास्त आहे मधुमेहासाठी नैसर्गिक उपचार आणि ते मध्यवर्ती भूमिकेत ग्लुकोज नियंत्रणात मदत करण्यासाठी आयुर्वेदिक औषध. त्यामध्ये सामान्य स्वयंपाकघरातील औषधी वनस्पती तसेच अधिक विदेशी औषधी वनस्पतींचा समावेश आहे. हे वैयक्तिकरित्या, विशिष्ट फॉर्म्युलेल्समध्ये, स्वयंपाकाचे घटक किंवा पॉलिहेर्बल औषधे म्हणून वापरले जाऊ शकते. मधुमेहावर उपचार करण्यासाठी औषधी औषधांचे संभाव्य स्रोत म्हणून आता या पारंपारिक औषधी वनस्पतींचा शोध घेण्यात आला आहे.

अँटी-डायबेटिक हर्बल मेडिसिन फॅक्ट्सः

• मधुमेहावर उपचार घेताना गुडुची ही सर्वात महत्वाची आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती आहे. अभ्यास असे दर्शवितो की ते रक्तातील ग्लुकोजच्या नियमनास मदत करते आणि मधुमेहावरील रामबाण उपाय संवेदनशीलता सुधारते. यामुळे गुंतागुंत होण्याचा धोका देखील कमी होऊ शकतो. दुसरीकडे मेथी बियाणे मधुमेह होण्यास प्रतिबंध करण्यास किंवा उशीरा करण्यास मदत करण्यासाठी दर्शविले गेले आहेत.
• तुळशी, कारेला आणि विजयासर यासारख्या औषधी वनस्पतींमध्ये हायपोग्लिसेमिक प्रभाव वाढवणे, रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यास मदत करणे आणि मधुमेहावरील औषधाची गरज कमी करणे ही परिस्थिती ओळखण्यासाठी वापरली जाते.
• बब्बुळ झाडाची फळे आणि करंज बीजाच्या बिया देखील आयुर्वेदात मधुमेहासाठी प्रभावी नैसर्गिक औषध म्हणून ओळखल्या जातात. हे काही संशोधनांद्वारे समर्थित आहे, जे सूचित करते की त्यांच्यातील क्रोमियम सामग्री मधुमेहाच्या रूग्णांमध्ये इन्सुलिनच्या कृतीला समर्थन देते. 

येथे सूचीबद्ध उपचार व्यापक आहेत आणि बर्‍याच व्यक्तींसाठी उपयुक्त ठरू शकतात. तथापि, आपल्या डोशा शिल्लक आधारीत वैयक्तिकृत उपचारांच्या शिफारशींसाठी कुशल आयुर्वेदिक चिकित्सकाचा सल्ला घ्या.

संदर्भ:

• त्रिपाठी, जया प्रसाद वगैरे. "उत्तर भारतातील मोठ्या समुदाय-आधारित अभ्यासामध्ये मधुमेहाचे प्रमाण आणि जोखीम घटक: पंजाब, भारतमधील एसटीईपीएस सर्वेक्षणातून निकाल." मधुमेह आणि चयापचय सिंड्रोम खंड 9 8. 23 जाने. 2017, डोई: 10.1186 / एस 13098-017-0207-3
• जिंदाल, नितीन आणि नयन पी जोशी. मधुमेह इन्शूलिनच्या कमतरतेमुळे रक्तामध्ये व लघवीमध्ये साखर आढळणे रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी वामना आणि वीरचनाकर्माचा तुलनात्मक अभ्यास. एक्सएनयूएमएक्स (एक्सएनयूएमएक्स): एक्सएनयूएमएक्स-एक्सएनयूएमएक्स. doi: 34,3 / 2013-263
• पॉपकिन, बॅरी एम, आणि डब्ल्यूआर केनन जूनियर. "टाइप २ मधुमेह रोखत आहे: अन्न उद्योग बदलत आहे." सर्वोत्कृष्ट सराव आणि संशोधन. क्लिनिकल एंडोक्राइनोलॉजी आणि चयापचय खंड 30,3 (2016): 373-83. doi: 10.1016 / j.beem.2016.05.001
• इनेन्स, किम ई, आणि टेरी किट सेल्फे. "प्रकार एक्सएनयूएमएक्स मधुमेह असलेल्या प्रौढांसाठी योग: नियंत्रित चाचण्यांचा एक पद्धतशीर पुनरावलोकन." मधुमेह संशोधन जर्नल खंड एक्सएनयूएमएक्स (एक्सएनयूएमएक्स): एक्सएनयूएमएक्स. doi: 2016 / 2016 / 6979370
• रवींद्रन, आर्कीथ व्हेटिल आणि इतर. "एक्सएनयूएमएक्स डायबेटिस टाइप मधील योगाची चिकित्सीय भूमिका." एंडोक्राइनोलॉजी आणि मेटाबोलिझम (सोल, कोरिया) खंड एक्सएनयूएमएक्स (एक्सएनयूएमएक्स): एक्सएनयूएमएक्स-एक्सएनयूएमएक्स. doi: 33,3 / EnM.2018
• संगीत, एमके, इत्यादी. “एलएक्सएनयूएमएक्स मायोट्यूब्स मधील ग्लूट-एक्सएनयूएमएक्सच्या अभिव्यक्तीद्वारे टिनोस्पोरा कॉर्डिफोलिया आणि त्याच्या सक्रिय कंपाऊंडची अँटी-डायबेटिक प्रॉपर्टी मेडिएटिड केली जाते.” फायटोमेडिसिन, खंड. एक्सएनयूएमएक्स, नाही. 4-6, 20, pp. 3 – 4., Doi: 2013 / j.phymed.246.
• सक्सेना, आभा आणि नवल किशोर विक्रम. टाईप २ डायबिटीजच्या व्यवस्थापनात निवडलेल्या भारतीय वनस्पतींची भूमिका: एक पुनरावलोकन. पर्यायी आणि पूरक औषध जर्नल, खंड 2, नाही. 10, 2, पृ. 2004–369., डोई: 378 / 10.1089
• सेफलु, विल्यम टी, आणि फ्रँक बी हू. "मानवी आरोग्यामध्ये आणि मधुमेहात क्रोमियमची भूमिका." मधुमेह काळजी खंड 27,11 (2004): 2741-51. doi: 10.2337 / डायकारे .27.11.2741