मधुमेहासाठी 20+ घरगुती उपचार

भारतात जगातील दुसऱ्या क्रमांकाची प्रौढ मधुमेही लोकसंख्या आहे. त्यानुसार हिंदू, प्रत्येक 1 पैकी 11 भारतीयाला मधुमेह असल्याचे निदान झाले आहे. अशा व्यापक स्थितीला प्रतिबंध करणे अत्यंत मौल्यवान आहे कारण त्यावर उपचार करणे जास्त खर्चाचे आहे.

साखर नियंत्रणासाठी उपलब्ध औषधी औषधांव्यतिरिक्त, मधुमेहावरील अनेक घरगुती उपचार देखील आहेत जे रक्तातील साखरेची पातळी चांगल्या प्रकारे व्यवस्थापित करण्यासाठी व्यावहारिक आणि किफायतशीर आहेत. पण घरगुती उपायांकडे जाण्यापूर्वी मधुमेह म्हणजे काय ते समजून घेऊ.

मधुमेह म्हणजे काय?

मधुमेह मेलीटस हा रक्तातील साखरेची पातळी वाढल्यामुळे होणारा आजार आहे. हे रक्तातील ग्लुकोजवर प्रभावीपणे प्रक्रिया करण्याची शरीराची क्षमता देखील कमी करते. मधुमेहाच्या दोन प्रमुख प्रकारांवर आपण येथे लक्ष केंद्रित करणार आहोत ते म्हणजे प्रकार I आणि प्रकार II मधुमेह.

टाइप मी मधुमेह

ज्युवेनाईल डायबिटीज देखील म्हणतात, ही एक अनुवांशिक स्थिती आहे जिथे शरीर इन्सुलिन तयार करण्यास असमर्थ असते. हे रोखता येत नाही पण नियंत्रण करता येते. या प्रकारच्या मधुमेहाचे निदान आयुष्याच्या सुरुवातीलाच होते.

प्रकार II मधुमेह

हा सर्वात सामान्यपणे होणारा मधुमेह आहे. यामध्ये, शरीर इन्सुलिन तयार करते परंतु त्यास प्रभावीपणे प्रतिसाद देत नाही. साधारणपणे 40 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांमध्ये असे घडते. या प्रकारचा मधुमेह असलेले लोक मधुमेहावरील घरगुती उपायांनी साखरेची पातळी नियंत्रणात आणू शकतात.

मधुमेह कशामुळे होतो?

टाइप 1 मधुमेहाचे कारण अज्ञात आहे. यामध्ये, आपल्या शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती जी सामान्यत: हानिकारक जीवाणू आणि विषाणूंपासून आपले संरक्षण करते, स्वादुपिंडातील इन्सुलिन-उत्पादक पेशींवर हल्ला करू लागते आणि शरीराला कमी किंवा कमी प्रमाणात इन्सुलिन सोडते. टाईप 2 मधुमेहाच्या बाबतीत, शरीराची पुरेशी हालचाल नसणे, झोपेची खराब गुणवत्ता, भावनिक ताण किंवा आनुवंशिकता यामुळे होतो.

मधुमेहासाठी घरगुती उपाय

रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्यासाठी आणि मधुमेहाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी विविध उपाय आहेत जे योग्य अहार (आहार) सह घरबसल्या सहज करता येतात. या उपायांमध्ये साखर नियंत्रणासाठी काही घरगुती उपाय, काही पदार्थ जे तुम्ही तुमच्या आहारात समाविष्ट करू शकता, आयुर्वेदिक औषधी वनस्पतींचे मिश्रण आणि व्यायाम यांचा समावेश आहे.

मधुमेह (आहार) दरम्यान खाण्यासाठी 7 पदार्थ

1 आमला

भारतीय गूसबेरी म्हणूनही ओळखले जाते ते रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यास मदत करते. त्यात क्रोमियम असते जे कार्बोहायड्रेट पातळी नियंत्रित करते ज्यामुळे शरीर इंसुलिनला अधिक प्रतिसाद देते. तुम्ही आवळा मध्ये शोधू शकता मधुमेह काळजीसाठी मायप्राश.

2. दालचिनी (दालचिनी)

दालचिनी आहे फायटो बायोएक्टिव्ह संयुगे जे तुमच्या शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करते

3. कोरफड vera

अनेक स्किनकेअर उत्पादनांमध्ये वापरल्या जाणार्‍या कोरफडीचा वापर मधुमेहावरही होतो. यात दाहक-विरोधी गुणधर्म आहेत आणि रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्यास देखील मदत करते. हे सहजपणे रसाच्या स्वरूपात सेवन केले जाऊ शकते, फक्त 30 मिली मिसळा कोरफड Vera रस पाण्यासोबत आणि रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी त्याचे नियमित सेवन करा

4. सहजन (ड्रमस्टिक्स)

ड्रमस्टिक्समध्ये भरपूर प्रमाणात अँटिऑक्सिडंट्स आणि व्हिटॅमिन सी असतात ज्यामुळे तुम्हाला मधुमेहाचे व्यवस्थापन किंवा उपचार करायचे असल्यास ते आहारात एक उत्तम जोड बनवतात.

५. मेथी (मेथी)

मेथी, ज्याला सामान्यतः मेथी म्हणतात, रक्तातील ग्लुकोजची पातळी राखण्यास मदत करते. 2 चमचे भिजवलेल्या मेथीचे पाणी नियमितपणे प्यायल्याने ग्लुकोजची पातळी कमी होण्यास मदत होते.

6. फुलकोबी

कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स म्हणून ओळखले जाणारे, फुलकोबी रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यास मदत करते. हे जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि फायबरने समृद्ध आहे आणि मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी ही एक उत्तम कमी-कार्ब भाजी बनवते.

7. तिखट

कारल्यामध्ये सामान्यतः कारले म्हणून ओळखले जाणारे तीन सक्रिय पदार्थ असतात - चरंटी आणि व्हिसिन पॉलीपेप्टाइड-पी ज्यात मधुमेह विरोधी गुणधर्म असतात आणि रक्तातील ग्लुकोज कमी करणारे प्रभाव म्हणून ओळखले जातात. कारल्याचे रस स्वरूपात सेवन केले जाऊ शकते किंवा सब्जी बनवता येते.

मधुमेहासाठी 5 व्यायाम (विहार)

मधुमेहावरील विविध नैसर्गिक उपायांसोबतच, तुम्ही तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत विहारचा समावेश करावा. यापैकी काही व्यायाम तुमच्या घरच्या आरामात करता येतात. हे व्यायाम रक्तातील साखरेची पातळी, वजन नियंत्रित करण्यात मदत करतील आणि संपूर्ण आरोग्य आणि कल्याण वाढवतील.

1. चालणे

मधुमेह असलेल्या लोकांसाठी चालणे हा सर्वात शिफारस केलेला व्यायाम आहे. आठवड्यातून तीनदा ३० मिनिटे ते एक तास वेगाने चालणे तुम्हाला तुमचे फिटनेसचे ध्येय साध्य करण्यात मदत करेल.

2. सायकलिंग

मधुमेह असलेल्या निम्म्या लोकांना संधिवात आहे म्हणून सायकल चालवणे हा एक व्यायाम आहे जो तुमच्या सांध्यावरील ताण कमी करून तुमची फिटनेस उद्दिष्टे गाठण्यास मदत करू शकतो.

3. नृत्य

हा व्यायाम तुम्हाला तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्यास मदत करेलच पण तणावाची पातळी कमी करण्यास आणि चरबी जाळण्यास मदत करेल. दिवसातून 30 मिनिटे नृत्य करणे हा व्यायाम मिळवण्याचा एक मजेदार मार्ग असू शकतो. झुम्बा एक परिपूर्ण वेगवान कसरत, नृत्य आणि एरोबिक हालचालींचे संयोजन बनवते. हे एरोबिक फिटनेस सुधारते आणि वजन कमी करण्यास देखील मदत करते.

4. योग

योग्य योगासने आणि श्वासोच्छवासाच्या तंत्रांचा वापर केल्याने रक्तदाब कमी होण्यास मदत होते, झोपेची गुणवत्ता सुधारते आणि रक्तातील साखरेची पातळी देखील नियंत्रित होते.

येथे 5 साधी योगासने आहेत जी मधुमेह आणि एकूण आरोग्य व्यवस्थापित करण्यात मदत करू शकतात:

बालासना (बाल मुद्रा):

हे आसन हॅमस्ट्रिंग्स, स्पाइनल एक्सटेन्सर्स आणि रोटेटर स्नायूंना गुंतवून ठेवते. हे विश्रांतीस प्रोत्साहन देते जे इंसुलिन-उत्पादक बीटा पेशींचे उत्पादन वाढवण्यास मदत करते.

पायऱ्या:

1. गुडघे टेकण्याच्या स्थितीत बसा, तुमचे गुडघे तुमच्या कूल्ह्यांच्या रुंदीच्या रुंदीला वेगळे ठेवा.
2. थोडेसे मागे सरकत, आपल्या टाचांना आपल्या नितंबांनी स्पर्श करण्याचा प्रयत्न करा आणि आपल्या कपाळाने जमिनीला स्पर्श करण्यासाठी पुढे झुका.
3. ताणून घ्या आणि तुमच्या पाठीवर दबाव जाणवा.
4. आराम करा आणि 5 मिनिटांनंतर बसलेल्या स्थितीत परत या.

ताडासन (माउंटन पोझ):

हे एक साधे योग आसन आहे जे गुडघ्याची ताकद आणि एकाग्रता सुधारण्यास मदत करते. हे शरीरात अधिक जागा तयार करते जे अंतर्गत अवयवांना अधिक प्रभावीपणे कार्य करण्यास मदत करते. हे रक्त परिसंचरण वाढवते आणि रक्त परिसंचरण वाढवते, आणि शरीराची इन्सुलिनच्या दिशेने संवेदनशीलता सुधारते.

पायऱ्या:

1. सरळ उभे रहा आणि आपले तळवे एकत्र ठेवा.
2. तुम्ही तुमचे तळवे वरच्या दिशेने हलवत असताना हळू हळू श्वास घ्या
3. ही स्थिती धरा.
4. तुमचे तळवे खाली आणताना श्वास सोडा. ही प्रक्रिया दहा वेळा पुन्हा करा.

भुजंगासन (उर्ध्वमुखी कुत्रा)

सूर्यनमस्काराचा एक भाग आणि बालासनाप्रमाणेच, हे आसन शरीराची ताकद वाढवण्यासाठी आणि शेवटी रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्यासाठी क्वाड्रिसेप्ससह हॅमस्ट्रिंग, स्पाइनल एक्स्टेन्सर देखील गुंतवून ठेवते.

पायऱ्या

1. आपल्या पोटावर झोपा आणि आपले पाय आणि हात सरळ ठेवा. s मजल्याला लंब आहे.
2. शेवटच्या बरगडीच्या शेजारी आपले हात जमिनीवर घ्या आणि आपले शरीर उचलण्याचा प्रयत्न करा.
3. आपले शरीर आपल्या पायावर धरू नका. त्याऐवजी, आपल्या पायांवर दबाव निर्माण करा आणि आपल्या नितंबांचे स्नायू मजबूत करा.
4. सरळ किंवा किंचित वरच्या दिशेने पहा. साधारणपणे श्वास घ्या आणि बसण्यापूर्वी आणि आराम करण्यापूर्वी ही स्थिती किमान 15 सेकंद धरून ठेवा.

सुप्त मत्स्येंद्रासन (सुपाइन स्पाइनल ट्विस्ट)

पाठीवर पडून केलेली ही एक पुनर्संचयित वळणाची पोझ आहे. हे पाठीचा कणा, पाठ आणि नितंबांमध्ये वेदना आणि कडकपणासह ओटीपोटाच्या अवयवांना उत्तेजित करण्यास मदत करते आणि रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करते.

पायऱ्या:

1. आपले हात खांद्याच्या पातळीवर पसरवून आपल्या पाठीवर झोपा.
2. आपले गुडघे छातीच्या दिशेने वाकवा आणि आपले गुडघे एकत्र डाव्या बाजूला हलवा.
3. वाकलेल्या गुडघ्यांवर थोडासा दबाव टाकण्यासाठी आपला डावा हात वापरा.
4. 30 सेकंद आराम करा आणि श्वास घ्या.
5. हळू हळू, आपले पाय पसरवा. आता, शरीराच्या दुसऱ्या बाजूला तेच पुन्हा करा.

शवासन (प्रेत स्थिती)

योगा सत्राच्या शेवटी केलेले शवासन शरीराला आराम करण्यास मदत करते. हे शरीराला थंड होण्यास आणि ध्यानाच्या अवस्थेत प्रवेश करण्यास अनुमती देते.

पायऱ्या:

1. जमिनीवर झोपा आणि डोळे बंद करा.
2. तुमचे शरीर आराम करा आणि तुमचे मन आराम करण्यासाठी इतर कशाचाही विचार न करण्याचा प्रयत्न करा.
3. ही स्थिती 20 मिनिटे धरून ठेवा.
4. तणावमुक्त शरीर अनुभवण्यासाठी उभे रहा.

5. पायलेट्स

त्यानुसार एक 2020 अभ्यास, टाइप 2 मधुमेह असलेल्या वृद्ध प्रौढ महिलांमध्ये, Pilates ने रक्तातील साखरेची पातळी व्यवस्थापित आणि नियंत्रित करण्यात मदत केली आहे. हे कोर सामर्थ्य आणि समन्वय सुधारण्यासाठी देखील डिझाइन केले आहे.

कोणताही आहार, नैसर्गिक उपाय किंवा व्यायाम सुरू करण्यापूर्वी, याची शिफारस केली जाते डॉक्टरांचा सल्ला घ्या पात्र वैद्यकीय मतासाठी.         

मधुमेहासाठी काय करू नये

मधुमेहाच्या रुग्णाने त्यांच्या रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी काय खावे ते आम्ही आधीच सूचीबद्ध केले आहे. जर तुम्ही मधुमेही व्यक्ती असाल तर तुम्ही कोणते पदार्थ टाळावेत किंवा जीवनशैलीत समाविष्ट करण्याच्या सवयी पाहूया.

टाळण्यासाठी पदार्थ

या पदार्थांचा नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो आणि जर तुम्हाला मधुमेह असेल तर ते तुमच्या आहारातून लगेच काढून टाकले पाहिजेत.

1. संपूर्ण धान्य

त्यामध्ये ग्लूटेन असलेले धान्य जे सामान्यत: कर्बोदकांमधे जास्त असतात आणि एखाद्या व्यक्तीच्या रक्तातील साखरेची पातळी वाढवू शकतात.

2. दारू

अल्कोहोल यकृतासाठी तसेच मधुमेह असलेल्या लोकांसाठी हानिकारक आहे. हे स्वादुपिंडावर देखील हल्ला करते जे इंसुलिन तयार करतात म्हणून विशेषतः टाळले पाहिजे.

3. गायीचे दूध

डेअरी मिल्क हे मधुमेहाचे प्रमुख कारण आहे. शेळी आणि मेंढीच्या दुधाच्या तुलनेत जे रक्तातील साखरेची पातळी राखण्यास मदत करतात, गाईच्या दुधात कार्बोहायड्रेट्स असतात ज्याचा मधुमेह असलेल्या व्यक्तीवर नकारात्मक प्रभाव पडतो.

4. परिष्कृत साखर

परिष्कृत साखरेचे सेवन केल्याने तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी त्वरित वाढू शकते. याचा थेट परिणाम तुमच्या यकृतावर होतो तसेच तुमच्या शरीराचे वजन वाढण्यावर अप्रत्यक्ष परिणाम होतो

उत्तम विहार सवयी ज्या मधुमेहाचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करू शकतात

1. जर तुमचे वजन जास्त असेल तर थोडे वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करा

टाईप II मधुमेह असलेल्या प्रत्येकाचे वजन जास्त नाही परंतु त्यापैकी बहुतेक आहेत. तुम्ही घरून करता येण्याजोग्या व्यायामाचे अनुसरण करणे निवडू शकता किंवा वर नमूद केलेल्या सूचीमधून बाहेर जाणे आवश्यक आहे.

2 भरपूर पाणी प्या

साखर आणि इतर संरक्षकांनी भरलेल्या इतर पेयांना पर्याय म्हणून पाणी निवडा.

3. धूम्रपान सोडा

धूम्रपानाचा संबंध इतर अनेक गंभीर आजारांशी आहे. हे ज्ञात आहे की जे लोक धूम्रपान करतात 30 ते 40 टक्के धुम्रपान न करणाऱ्या लोकांपेक्षा टाईप 2 विकसित होण्याची अधिक शक्यता असते.

मधुमेहासाठी आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती

जर आपण मधुमेहासाठी आयुर्वेदात पाहिले तर अनेक आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यास आणि मधुमेहावर उपचार करण्यास मदत करतात -

1. गुडुची/गिलोय

त्यात समावेश आहे detoxifying, rejuvenating, आणि immune-boosting गुणधर्म हे मधुमेहासाठी एक शक्तिशाली औषधी वनस्पती बनवते.

2. शार्दुनिका/गुडमार

सामान्यतः साखरेचा नाश करणारी म्हणून ओळखली जाणारी, शार्दुनिका रक्तातील साखरेची पातळी संतुलित करण्यासाठी ओळखली जाते.

3. कुटकी

कुटकी आतडे साफ करण्यास आणि शरीरातील नको असलेले घटक बाहेर टाकण्यास मदत करते. हे लिव्हर टॉनिक म्हणून गुणकारी आहे आणि मधुमेह नियंत्रणातही मदत करते.

4. पुनर्नवा

पुनर्नवामध्ये कडू, थंड आणि शुद्ध करणारे गुणधर्म आहेत जे मधुमेहाची लक्षणे कमी करण्यास मदत करतात.

या औषधी वनस्पतींचा वापर करून आयुर्वेदिक उपाय कसा बनवायचा?

चूर्ण हे औषधी वनस्पतींसह घरी बनवणे शक्य असले तरी, जर तुम्ही डॉ. वैद्य यांच्या डायबेक्ससारखी डॉक्टरांनी तयार केलेली फॉर्म्युलेशन घेतली तर ते सोपे आणि अधिक प्रभावी आहे.

डायबेक्स कॅप्सूल ही डॉ. वैद्य यांची सर्वाधिक विक्री आहे साखरेची पातळी व्यवस्थापित करण्यासाठी आयुर्वेदिक औषध. रक्तातील साखरेची पातळी अचानक कमी होण्यास प्रतिबंध करून रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यात मदत करू शकते आणि ग्लुकोज चयापचयला देखील प्रोत्साहन देते. हे डॉक्टरांनी तयार केलेले आयुर्वेदिक रक्तातील साखरेचे नियामक सर्व-नैसर्गिक घटकांनी बनवलेले आहे आणि त्याचे कोणतेही दुष्परिणाम होत नाहीत.

मधुमेहावरील घरगुती उपचारांमध्ये योग्य आहार (आहार) खाणे आणि योग्य विहार (जीवनशैली निवडी) यांचा समावेश होतो. मधुमेहाचे नैसर्गिकरित्या व्यवस्थापन करण्यात मदत करण्यासाठी आयुर्वेद चिकित्सा (औषध) वापरण्यास देखील समर्थन देतो.

मधुमेहावरील घरगुती उपचारांबद्दल वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

औषधांशिवाय मी मधुमेहाचा उपचार कसा करू शकतो?

योग्य आहार, व्यायाम आणि नैसर्गिक उपायांच्या मदतीने तुम्ही मधुमेह अधिक प्रभावीपणे व्यवस्थापित करू शकता. मधुमेहावरील हे नैसर्गिक उपाय किंवा आयुर्वेदिक उपचार मधुमेहासोबत जगणे सोपे करू शकतात.

मी घरी मधुमेह कसा कमी करू शकतो?

घरच्या घरी मधुमेह कमी करण्यासाठी, तुम्ही घरबसल्या व्यायामाने तुमच्या शरीराचे वजन नियंत्रित ठेवण्यासाठी काम करू शकता. तसेच मधुमेहाने काय खावे आणि काय खाऊ नये याची काळजीही घेता येते. रक्तातील साखरेसाठी आयुर्वेदिक औषध घेतल्याने देखील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यात मदत होते.

कोणते पेय रक्तातील साखर कमी करते?

कारले, आवळा, तुळशी, जामुन आणि गुडुची, जे मधुमेहासाठी सर्वात मौल्यवान आयुर्वेदिक औषधी वनस्पतींपैकी एक आहे, सोबत प्या आणि ज्यूस, मेथी देखील रक्तातील साखर कमी करण्यास मदत करू शकते. या घटकांचे नियमित सेवन रक्तातील साखरेची पातळी अनुकूल करण्यात मदत करू शकते.

कोणते पदार्थ रक्तातील साखर लवकर कमी करू शकतात?

बीटरूट्स, टोमॅटो, मिश्रित नट्स, तिखट, जामुन, पेरू आणि तुरीसारखे सुपरफूड रक्तातील साखरेची पातळी अधिक चांगल्या प्रकारे व्यवस्थापित करण्यात आणि इन्सुलिनला तुमच्या शरीराची प्रतिक्रिया सुधारण्यास मदत करू शकतात.